«Δεν περιφρονώ του πιστούς, δεν τους θεωρώ ούτε γελοίους, ούτε αξιολύπητους, απελπίζομαι όμως όταν προτιμούν τις καθησυχαστικές μυθοπλασίες των παιδιών από τις σκληρές βεβαιότητες των ενηλίκων. Καλύτερα η πίστη που καθησυχάζει, παρά η λογική που ανησυχεί – ακόμη και με τίμημα έναν ισόβιο νοητικό παλιμπαιδισμό».
Με αυτόν τον ειρωνικό τρόπο ανοίγει το βιβλίο του «Πραγματεία περί αθεολογίας» (Εξάντας, 2006) ο Γάλλος φιλόσοφος Μισέλ Ονφρέ, στάση που με βρίσκει απολύτως σύμφωνο, αφού το ανθρώπινο ζώο τείνει σταθερά να προτιμά την ασφάλεια από την ελευθερία – είτε αυτό αφορά το σημερινό πεδίο της δημοκρατίας είτε εκείνο των πνευματικών αναζητήσεων.
Αυτή η διαπίστωση βέβαια δεν πρέπει να μας κάνει να καταθέτουμε τα όπλα, αλλά να προσπαθούμε περισσότερο να αναδείξουμε τη γνωσιμότητα του κόσμου μέσω της σταδιακής και ατέρμονης εξέλιξης της επιστήμης και της φιλοσοφίας.
Και αυτό γιατί η θρησκεία παίζει τον φιλοσοφικό ρόλο της νοσταλγίας (ο «χαμένος παράδεισος», η υπόσχεση της μετά θάνατον ζωής κ.λπ.), ενώ η φιλοσοφία τον ρόλο της μελλοντικότητας (πώς μπορούμε με τη δράση μας να φτιάξουμε μια ανθρώπινη κοινωνία επί της γης, έναν ου-τόπο σε σχέση με το σήμερα).
Οι σκέψεις αυτές γίνονται με αφορμή τη νέα διελκυστίνδα για το μάθημα των Θρησκευτικών μεταξύ της Εκκλησίας και της Πολιτείας. Σ’ αυτό το πεδίο η συνολική πορεία της κυβέρνησης έχει καταγράψει δεινότερες ήττες από εκείνες στο πεδίο των μνημονίων, όπως έχουμε ξαναπεί στο παρελθόν.
Για την ακρίβεια, ο εξαναγκασμός στην υπογραφή των μνημονίων από τους δανειστές αφορά το υλικό πεδίο, ενώ η άτακτη υποχώρηση μπροστά στη σύγκρουση με την ιεραρχία το πνευματικό.
Και ίσως η πικρή εμπειρία και η διάλυση των αυταπατών για τις δυνατότητες νίκης επί του αντιδημοκρατικού διευθυντηρίου της Ε.Ε. να λειτούργησε αποτρεπτικά και προληπτικά, ώστε η κυβέρνηση να μην προσπαθήσει καν να δώσει τη μάχη με το εκκλησιαστικό, συντηρητικό, ακροδεξιό και μισαλλόδοξο κατεστημένο της χώρας.
Εννοείται ότι ο «νοητικός παλιμπαιδισμός» των πιστών δεν επηρεάζει μόνο το πεδίο των μεταφυσικών αναζητήσεων, αλλά και τα θέματα της δημοκρατικής συμμετοχής και των επιλογών τού καθενός, αφού το μυαλό «φορμάρεται» με τέτοιο τρόπο που να αναζητά τον εύκολο και γνώριμο δρόμο και να απορρίπτει το άγνωστο, το ρίσκο και την ευθύνη.
Αυτός είναι «ο φόβος μπροστά στην ελευθερία», όπως είναι και ο ομώνυμος τίτλος του βιβλίου του σπουδαίου Εριχ Φρομ. Θα μου πείτε ότι δεν είναι ανάγκη να είναι κάποιος πιστός για να είναι πολιτικά αλλοτριωμένος και σ’ αυτό δεν θα διαφωνήσω.
Σίγουρα όμως το «πίστευε και μη ερεύνα» δεν είναι ο καλύτερος οδηγός κριτικής σκέψης, την οποία τα παιδιά μας, σε μια εποχή σύγχυσης και ισοπέδωσης, έχουν ανάγκη περισσότερο από οτιδήποτε άλλο.
Τι πρέπει να γίνει; Ο Ονφρέ το συνοψίζει θαυμάσια: «Πρέπει να δημιουργήσουμε στη Δύση τις προϋποθέσεις για μια πραγματική μεταχριστιανική ηθική, όπου το σώμα παύει να αποτελεί τιμωρία, η γη κοιλάδα των δακρύων, η ζωή μια καταστροφή, η απόλαυση αμαρτία, οι γυναίκες κατάρα, η ευφυΐα αλαζονεία και η ηδονή καταδίκη στην αιώνια κόλαση». Αμήν! [πηγή; efsyn]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου